W przemyśle ciężkim i branży produkcyjnej niezwykle istotną sprawą dla użytkownika końcowego konstrukcji ze stali lub aluminium jest ich właściwe wykonanie. Tylko stosowanie się do odpowiednich zasad podczas produkcji danego urządzenia, materiału wykonanego z aluminium lub stali pozwoli na bezpieczne użytkowani konstrukcji. Warto tu dodać, że na etapie planowania projektant dokonuje pewnych uproszczeń przeliczeniowych, zakłada on odpowiednią klasę konstrukcji, czy też poziom wykonania złączy, czyli inaczej mówiąc, przyjmuje pewne wartości graniczne niezgodności spawalnicze. Ważne jest, aby pojawiające się w rzeczywistości nieścisłości nie przekraczały tych umownych ”granic”. Ocenie tego faktu służą właśnie badania nieniszczące materiałów i złączy spawanych. Dzisiaj omówić chcemy jednej z nich, a mianowicie badania penetracyjne.
Czym są badania penetracyjne?
Badania penetracyjne zaliczane są do badań umożliwiających wykrywanie niezgodności powierzchniowej. Zalicza się do nich: badania: wizualne (VT), penetracyjne (PT) oraz magnetyczno-proszkowe (MT). Poza badaniami wykrywającymi niezgodności powierzchniowe istnieją badania umożliwiające wykrywanie odchyleń wewnętrznych (objętościowych), niemających oznak widocznych na powierzchniach zewnętrznych materiałów jak badania: ultradźwiękowe (UT) oraz radiograficzne (RT).
Co pozwala wykryć, czy też zbadać badanie penetracyjne?
Badanie penetracyjne wykrywa przede wszystkim nieciągłości materiału (nieciągłości spawalnie). Badanie PT przeprowadza się zwykle po wykonaniu badań wizualnych złączy spawanych. Co ciekawe nie zawsze musi być ona wykorzystywana wyłącznie do oceny połączeń aluminiowych i stalowych, ale także używa się jej do takich materiałów jak ceramika czy odlewy, ale pod warunkiem, że są one obojętne na działanie mediów badawczych i nie są silnie porowate.
Nie każdy pracownik może wykonać odczyty pomiarów penetracyjnych PT. Żeby dany pracownik mógł wykonać badanie PT, musi mieć uprawnienia nadane zgodnie z normą PN-EN 473 „Badania nieniszczące – Kwalifikacja i certyfikacja personelu badań nieniszczących – Zasady ogólne”. Osoba tama musi mieć też dostatecznie wysoki poziom wiedzy na tematy odpowiednich norm, przepisów czy wymagań technicznych.
Jak przebiega proces nadania penetracyjnego PT?
Po pierwsze należy przedmiot, który będzie poddany badaniu, musi zostać oczyszczony i dokładnie wysuszony. Dopiero na tak przygotowaną powierzchnię nanosi się odpowiedni penetrator, który przenikając przez ewentualne nieciągłości, ukaże miejsca powstania błędów w spawie. Dzieje się tak jednak dopiero po naniesieniu wywoływacza, po usunięciu nadmiaru penetranta. Wywoływacz wchłania penetrant, który wniknął i pozostał w nieciągłościach, co uwidacznia ewentualne nieciągłości.
Badanie penetracyjne wykonuje się po przeprowadzeniu korekt, jako badanie kontrolne, następnie sporządza się stosowny raport i przeprowadza czyszczenie końcowe przedmiotu. Co do zasady raport z badania musi być zgodny z normą PN-EN-571-1 i przedstawiać dokładne dane o badanym przedmiocie, opisywać zakres badania, zastosowane preparaty penetracyjne (wraz z podaniem nazwy producenta, oznaczenia wyrobu i nr partii), oraz trzeba podać procedurę badawczą. We właściwej części raportu nie może zabraknąć opisu wykrytych nieciągłości, a każde badanie musi zakończone być podaniem miejsca przeprowadzania badania, daty, podpisu i uprawnień osoby przeprowadzającej badanie.
